ملا هبت‌الله آخندزاده در دههٔ ۱۹۶۰ در قریه‌ٔ شاه‌جوی ولایت زابل به‌دنیا آمد. او از یاران نزدیک ملا عمر بود و پس از سقوط حکومت طالبان در ۲۰۰۱، در خفا فعالیت کرد تا نهایتاً در مهٔ ۲۰۲۱ به‌عنوان رهبر امارت اسلامی افغانستان برگزیده شد. این انتخاب، شکست پروژهٔ دولت‌سازی غرب را همراه داشت و سوالات زیادی درباره شخصیت و ارادهٔ واقعی وی به‌وجود آورد.
تحصیلات ملا هبت‌الله در مدارس دینی سنتی (مدارس حقانیه) قندهار محدود ماند و تخصص وی منحصر در فقه حنفی و علوم قرآنی است. او هیچ‌گونه تحصیلات رسمی دانشگاهی یا مدرن نداشت و به آموزه‌های سنتی متعهد بود؛ امری که بسیاری او را ناقص‌العلم و انعطاف‌ناپذیر می‌دانند.
آخندزاده رویکردی سخت‌گیرانه به شریعت دارد و به‌جای مصالحهٔ واقعی با جامعهٔ متنوع افغانستان، سیاست انحصاری و ایدیولوژیک را دنبال کرد. او وعدهٔ حفظ ارزش‌های اسلامی و امنیت داد، اما در عمل، محدودیت‌های شدیدی بر آزادی‌های فردی و حقوق زنان تحمیل نمود. منتقدان او را «شیطان بزرگ» می‌نامند؛ زیرا باور دارند با نگرش تنگ‌نظرانه‌اش، به‌معنای واقعی دم از دموکراسی نزد.
با بازگشت طالبان، آخندزاده با بحران‌های عظیم اقتصادی، ناتوانی در جلب به‌رسمیت‌شناسی بین‌المللی، مخالفت‌های داخلی و رقابت میان فرماندهان سابق طالبان روبرو شد. نبود برنامهٔ شفاف حکمرانی و وابستگی به حامیان منطقه‌ای و دشمنان سنتی افغانستان، او را به «بازیچهٔ دست دشمنان» تبدیل کرده است؛ ابزاری برای بی‌ثبات‌سازی کشور.
ملا هبت‌الله آخندزاده, شیطان بزرگ, طالبان ۲۰۲۱, مدارس دینی, فقه حنفی, حقوق زنان, آزادی‌های مدنی, بحران اقتصادی, مشروعیت بین‌المللی, حکومت طالبان, افغانستان معاصر, مخالفان طالبان, بازیچه دشمنان, دولت‌سازی ناموفق, زابل,
- قیام ۱۹۲۹ و حبیبالله کلکانی؛ فصل خونین در گذار قدرت
- امانالله خان و طلوع افغانستان نوین؛ از اصلاحات تا سقوط
- مدرنیزاسیون نیمهکاره افغانستان در دوران حبیبالله خان
- عبدالرحمان خان؛ امیر آهنین و معمار دولت مطلقه افغانستان
- محمداعظم خان و آخرین سنگر در برابر بازگشت قدرت مرکزی
Leave a Reply